Sinds eeuwen trekken Europese landen de wereld rond om ‘beschaving’ te brengen. Al even lang zijn we overtuigd dat wij het symbool zijn van het ‘superieure ras’. Tot niet zolang geleden werd onze superioriteit op de meest racistische en kolonialistische manieren verspreid via atlassen, geschiedenisboeken, schoolboeken, romans en stripverhalen. Toen het hele concept van ‘ras’ onder druk kwam, veranderde het discours maar de inhoud bleef hetzelfde: wij waren en blijven superieur.
Blanke superioriteit
Sommigen nemen die superioriteit heel letterlijk en blijven nog steken in het oude ‘ras-discours’. Zoals extreemrechtse partijen en mensen die niets van wetenschap of geschiedenis willen weten ervan overtuigd zijn dat de blanke mens boven in de hiërarchie van alle mensen staat.
De rechts-conservatieve Europeanen die wel meer op de hoogte zijn van geschiedenis willen niet zo plat klinken als die van extreemrechts maar delen dezelfde gedachte: die van blanke superioriteit. Alle kleuren, culturen, tradities en religies die niet Europees zijn, worden gediscrediteerd. Terwijl de extreemrechtsen gewoon afgeven op dat alles, formuleren de rechts- conservatieven argumenten op basis van een zeer selectieve en eenzijdige lezing van de geschiedenis. Ze zetten alles in om hun ‘argumenten’ te populariseren wat heel aardig lukt gezien ze over macht en kapitaal beschikken.
De rechts- conservatieven zijn mensen met een missie. Ze willen aan de rest van de samenleving laten zien dat de blanke Europese mens en waarden superieur zijn. Als mensen met migratieachtergrond zich aanpassen, kunnen ze proeven van die beschaving. Ik zeg bewust ‘proeven’ want het niveau van de blanke rechts- conservatieve Europeaan zullen ze nooit kunnen evenaren.
De rechts-conservatieven gebruiken ook al te graag religie, bij voorkeur het Christendom, maar af en toe ook het Jodendom, om die superioriteit te ‘bewijzen’ en verspreiden. Europa steunt op het christelijk-joodse fundament, horen we. En zonder het te beseffen trekken we een lijn tussen onze en andere religies en overtuigingen. Elke goedgelovige wordt overrompeld door de propagandamachine van de rechts-conservatieve elite en stapt mee in het wij-zij denken, waar wij superieur zijn en zij, de vreemden en de vijand.
Hetzelfde wij-zij denken is even sterk ingeburgerd in atheïstische kringen. Diegenen die beweren dat ze in niets geloven zijn er alvast van overtuigd dat ze beter zijn dan gelovigen en dan niet-Europeanen. Ze zijn de zonen en dochters van de Verlichting. Vrijdenkers die verlost zijn van middeleeuwse dogma’s. Ze zijn de dragers van de Verlichtingswaarden. Zoals de rechts-conservatieve elite heeft ook een deel van deze verlichte geesten de missie om de wereld te laten zien dat zij inderdaad het ultieme bewijs vormen van de zelfverwezenlijking.
Ook een goed deel van de linksen en progressieven is overtuigd dat onze Europese normen en waarden de allerhoogste zijn. Maar dat hebben ze in het verleden niet van de daken geschreeuwd omdat het niet ‘hun thema’ was en omdat andere zaken veel belangrijker waren voor de mensen, zo vonden ze. Nu het extreemrechtse en conservatieve discours steeds meer terrein wint, menen sommige progressieven dat het hoogtijd is om kant te kiezen. Dus staan er helden op die hun ongezouten mening geven. Dat die mening racistisch, kolonialistisch en stereotyperend is, dat is hun minste zorg.
Politieke incorrectheid
Het allerbelangrijkste is om van onder het juk van politieke correctheid uit te komen. Samen zijn deze groepen goed op weg om politieke incorrectheid mainstream te maken. We gaan terug naar de tijd waarin het helemaal OK was om onze blanke superioriteit te verheerlijken, met dank aan de alliantie van politieke incorrectheid.
De geschiedenis toont aan dat we nooit op het moment zelf, maar enkel achteraf, doorhebben dat we grote gebeurtenissen meemaken. Wat deze evolutie in Europa betekent, zal pas in de toekomst duidelijk worden.
We kunnen hopeloos of cynisch aan de kant blijven of we kunnen in actie schieten. Ik zal een concreet voorbeeld nemen: dat van vluchtelingen.
Voordat we in actie schieten moeten we beseffen dat
(1) Europa geen monopolie heeft op positieve normen en waarden en
(2) al geloven we dat we symbool zijn van vrijheid, solidariteit, menselijkheid enzovoort, de praktijk vaak aantoont dat we die waarden niet echt menen.
De Europese waarden
Sinds 2014 zijn er meer dan 10.000 vluchtelingen gestorven op weg naar Europa. In 2016 alleen ging het om 4000. Niemand weet hoeveel kinderen zijn gestorven onderweg naar hier, maar er is sprake van minstens 600 de afgelopen twee jaar.
Met temperaturen van -20°C zitten er duizenden vluchtelingen in kampen gebukt onder ijs en sneeuw. Daaronder kleine kinderen, zwangere vrouwen en oudere mensen. De afgelopen dagen zijn er vier vluchtelingen op Europese bodem gestorven door het koude weer.
Hoe strookt dat met onze geweldige Europese normen en waarden? Is dit solidariteit en gastvrijheid? Is dit hoe we omgaan met mensenrechten? Is dit de hoogstaande Europese beschaving? Is dit hoe we onze christelijke waarden hoog houden?
Europa heeft een aantal prachtige normen en waarden, die ze overigens deelt met andere plekken in de wereld. Laten we tonen dat we ze echt menen.
Dat kunnen we laten zien met kleine daden zoals steunen van petities en emailacties van organisaties die vluchtelingen helpen, interpelleren van politici die onverschillig blijven, solidariteit tonen met vluchtelingen zowel op sociale media als lokaal in je buurt, je informeren over hun situatie en vervolgens die informatie delen met mensen in je omgeving; je laten inspireren door de godsdienstige waarden van rechtvaardigheid en naastenliefde.
Deze kleine daden zijn niet alleen belangrijk om vluchtelingen -medemensen in nood- te helpen, maar ook om te laten zien dat het niet gaat om blanke of Europese superioriteit maar om menselijkheid.
Bleri Lleshi is politiek filosoof en auteur van o.a ‘De neoliberale strafstaat’, EPO, 2014. De bestseller ‘Liefde in tijden van angst’ en binnenkort verschijnt zijn nieuw boek ‘Inaya. Brief aan mijn kind’. Zijn blog vind je hier en je kan hem volgen op Facebook en Twitter
Bleri Lleshi's Blog 